Dünyanın öteki ucundan öyküler

Çağdaş Şili edebiyatının en saygın yazarladından Francis Coloane ilk defa Türk edebiyatseverlerle buluşuyor.

Coloane'nin üç ciltlik toplu eserlerinin sonuncusu olan Ateş Toprakları adlı özgün öykü derlemesi, Mehmet Emin Demir'in İspanyolca aslından yaptığı özenli çeviriyle Türkçeye kazandırıldı.

Yaşamı boyunca marksizmle kurduğu bağdan ve hayatın kendisine duyduğu aşktan bir an bile vazgeçmeyen Francisco Coloane, serüvenlerle geçen gençlik yıllarını, eserlerine büyük bir gerçekçilikle yansıtmasıyla tanındı. Ve bu gerçekçilik onu, ülkesinin ve dilinin en önemli isimleri arasına sokarken dünya çapında şöhret de kazandırdı.

Güney Amerika'nın bin parçalı ucu

Ateş Toprakları, serüven edebiyatının sadık okurları için uzak düşse de yabancısı olduğu yerler değil. Sözgelimi, bilim kurgu ve serüven tarzının dev ismi Fransız Jules Verne'in Macellanya adlı romanında olayların geçtiği coğrafyadır Ateş Toprakları. Adını ünlü kaşif Macellan'a borçlu olan toprakların hikayesi ise şöyledir; Macellan, sürekli batıya doğru yelken açarak dünya turuna başladığında takvimler 1520 yılını gösteriyordu. Kanarya Adaları, Cape Verde rotasından sonra Atlantik'i geçen Macellan, Brezilya kıyılarına ulaştıysa da seyahatine ara vermedi, önce Arjantin'e ve ardından kıtanın en güney ucuna ulaştı. Amacı, Atlantik'ten Pasifik'e geçen en kestirme rotayı çizmekti. Bunu başardı da. Gemileriyle Tierra del Fuego'nun kıvrımlı kanallarından batıya doğru yol alırken civarda yaşayan yerliler, ilk kez gördükleri devasa gemilerdeki istilacıları belki korkutmak belki gönülden hoş geldiniz demek için tepelerde ateşler yaktı. Güney Amerika'nın bin parçalı güneyi, zaman içinde böyle aldı.

Conrad ve Melville ile kıyaslandı

Adalar, sayısız kanal ve ana karadaki bir kısım topraklardan oluşan Tierra del Fuego / Ateş Toprakları, 1881 yılında Şili ve Arjantin arasında paylaşdı. Şilili Coloane, bu coğrafyada serüvenine, çiftliklerdeki katiplik yaparak başladı. Yazar, bu deneyimlerinin yanı sıra, yıllar sonra Kutuplara uzanan seyahatlerini, hikâyelerine en renkli halleriyle yansıttı.

Yazar, bu öykülerde insan denen varlığın kötüye eğilimli ruhunu, zorba, umarsız, hırsının kölesi olmuş, küçük ve kolay hesaplar peşinde koşan karanlık kahramanlarıyla anlattı. Bu yüzden kimi eleştirmenler onu Herman Melville ve Joseph Conrad ile kıyasladı.

Pablo Neruda'nın sözleriyle: "Francisco Coloane'yi tam olarak kucaklayabilmek için bir nehir kadar uzun kolların olmalı... Ya da sakalları hafif hafif uçuşturan bir rüzgâr esintisi! Bunlardan hiç biri yoksa, onun karşısına oturun ve soracağınız sorunuzu zihninizde tekrar bir evirip çevirin. Ama eminim, sonuçta Francisco ile bir şişe şarap içmiş ve meseleyi mutlulukla başka bir tarihe ertelemiş olacaksınız."

ATEŞ TOPRAKLARI

Francisco Coloane

Africano Kitap, 2021

Çeviri: Mehmet Emin Demir

182 s.