Düşmanı Yendik Nazime!

Türk basın ve siyaset dünyasının öncü isimlerinden, Cumhuriyet gazetesinin kurucusu Yunus Nadi’nin 1914-1934 yılları arasında eşine yazdığı mektuplar, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları Anı Dizisi’nde yerini aldı. Düşmanı Yendik Nazime! – Yunus Nadi’den Eşine Mektuplar (1914-1934) adlı kitabı Emine Uşaklıgil yayına hazırladı.

“Burada hamdolsun ben sıhhat ve afiyetteyim. Ordumuzun Allah’ın yardımıyla muzafferiyeti, bütün endişeleri yok ettiğinden keyif ve neşemizin hududu yoktur. Yalnız sıkıldığım nokta, Nazimeciğimden, yavrucuklarımdan uzak olmaklığım ve bu yetmezmiş gibi bir de üstelik onlardan zamanında haber alamamaklığımdır. Şimdi bütün gayret ve himmetimizi düşmanın külliyen topraklarımızdan atılmasına hasretmiş bulunuyoruz. İnşallah bu bela bir an evvel atlatılmış olur da şimdiki üzüntülerin acısını İzmirimizde, İstanbulumuzda çıkarırız.”

Bu satırlar gazeteci ve siyasetçi Yunus Nadi’nin Sakarya Meydan Muharebesi’nin hemen ardından eşi Nazime Hanım’a Ankara’dan yazdığı, 15-16 Eylül 1921 tarihli mektuptan kısa bir bölüm. Yunus Nadi, 1914-1934 yılları arasında eşine gönderdiği bu mektuplarda Birinci Dünya Savaşı’nın sıkıntılı günlerinden başlayarak, Millî Mücadele sırasında Büyük Millet Meclisi’nde mebus olarak geçirdiği dönemi, Gazi Mustafa Kemal Paşa ile yakın ilişkisini, Cumhuriyetin kuruluş sürecine tanıklığını ve ilk on yılda yaşananlar hakkındaki yorumlarını aktarıyor.

Torunu gazeteci Emine Uşaklıgil tarafından yayına hazırlanan Düşmanı Yendik Nazime! – Yunus Nadi’den Eşine Mektuplar (1914-1934) ayrıca, Yunus Nadi’nin eşi ve çocuklarına olan özlemini, günlük hayatında olup bitenleri, gazetecilik faaliyetlerini, yurtdışına yaptığı seyahatlerden izlenimleri ve arşiv fotoğraflarını da içeriyor.

Fotoğraflar için bilgi notu:

• Yunus Nadi ve ailesi: (Ön sırada soldan sağa) Nazime Nadi, Leyla Uşaklıgil ve Yunus Nadi; (arka sırada soldan sağa) Nadir Nadi, Doğan Nadi, Nilüfer Nadi ve Bülend Uşaklıgil.

• Yunus Nadi ve Büyük Millet Meclisi mebusları bir arada: (Üst sırada sağdan sola) Yunus Nadi Bey, Saib Bey, Kılıç Ali Bey, İhsan Bey, Ali Çetinkaya, Ali Bey; (alt sırada sağdan sola) Ruşen Eşref Bey, Yahya Kemal Bey, Hamdullah Suphi Bey, Ağaoğlu Ahmet Bey, Ziya Gökalp (Meclis Albümü'nden).        

Yunus Nadi Abalıoğlu (1879-1945): Fethiye’de doğdu. İstanbul’da Mekteb-i Sultani ve Hukuk Mektebi’nde eğitim gördü. 1900 yılında gazeteciliğe Malumat dergisinde yazarak başladı. 1901 yılında II. Abdülhamit idaresine muhalif cemiyetle ilişkisi olduğu iddiasıyla üç yıl hapis cezası aldı ve Midilli’ye gönderildi. 1909’da Selanik’e giderek İttihat Terakki Cemiyeti’nin yayın organı Rumeli gazetesinde başyazar oldu. Balkan Savaşı yıllarında İstanbul’a dönerek Meclis-i Mebusan’da Aydın mebusluğu yaptı. Bu dönemde Tasvir-i Efkâr gazetesinde yazar ve idareci olarak çalıştı. 2 Eylül 1918’de İstanbul’da Yeni Gün gazetesini kurdu. İstanbul’un işgali sonrasında matbaa makinelerini Ankara’ya taşıyarak Millî Mücadele’ye katıldı. 23 Nisan 1920’de açılan Büyük Millet Meclisi’nde İzmir mebusu olarak yer aldı. Burada bir yandan Anadolu’da Yeni Gün gazetesini yayımlarken diğer yandan Halide Edip (Adıvar) ile birlikte Anadolu Ajansı’nın kuruluş çalışmalarına katıldı. Cumhuriyet’in ilanının ardından 7 Mayıs 1924’te İstanbul’da Cumhuriyet gazetesi yayın hayatına başladı. 1945 yılına kadar gazetenin başyazarlık görevini sürdürdü. 1924’ten itibaren üç dönem Muğla milletvekilliği yaptı. Cenevre’de yaşamını yitirdi.

Emine Uşaklıgil: Fransa Vichy’de doğdu. Yunus Nadi Abalıoğlu ve Halit Ziya Uşaklıgil’in torunudur. Paris Institut d’Etudes Politiques mezunu. Ayrıntılı Haber, Cumhuriyet, Yeni Yüzyıl ve NTVMSNBC internet sitesinde gazetecilik, Cumhuriyet gazetesinde yöneticilik, Onat Kutlar ile İstanbul Film Ajansı ve kendi şirketi Mediamiks’te televizyon ve sinema prodüktörlüğü, Alkazar Sineması’nda sinema işletmeciliği yaptı. Simültane çevirmenlik, çiftçilik ve yazarlıkla uğraşıyor.

YUNUS NADİ'DEN EŞİNE MEKTUPLARI (1914-1934)

Emine Uşaklıgil

Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 2024

Tür: Anı

440 s.