Yasa düşmek, hayata devam etmek üzerine

Aynur Kulak, Klinik Psikoterapist Gina Moffa’nın kitabı, Tuttuğun Yasa Rağmen Hayat Devam Ediyor üzerine yazdı: "Gina Moffa hem psikoterapist olma sürecini hem de kendi kişisel yas sürecini de paylaşıyor bizimle. Son derece içten bir paylaşım bu. Yaşanan olayların ve bu olayların şiddetinin birbirinden farklı olması yas süreçlerinin her birini birbirinden benzersiz kılıyor."

Klinik Psikoterapist Gina Moffa’nın kitabı ilk etapta isminin Hayat Devam Ediyor kısmıyla ilgimi çekti. Arka fonda oluşturulan kitabın bütününe bizleri götüren başlık sonra belirtisini gösterdi ve Tuttuğun Yasa Rağmen Hayat Devam Ediyor (Düşbaz Yayınları – Çeviri: Seda Peker) nitelemesini fark ettim. Başlığın bütününü okuduğum an kitapla olan ilişkim bambaşka noktalara doğru yol almaya başladı. Kitabın odağı “Yas” duygusuyla ilintili. Yas duygusuyla hayata devam etmenin nasıl mümkün kılınabileceği anlatılıyor diyebilirim kitabın genelini kapsayacak bir özetle. Yanı sıra bu özet çok geniş bir perspektifin en dış katmanı. Gina Moffa Hayat’ı ve sürgit devam eden hayatın içinde şiddetli bir deprem etkisiyle var olan Yas’ı bizi en sonunda tüm duygularımız bazında merkeze götürecek konu başlıklarıyla ele alıyor. Böylece hayat devam ederken -aniden veya değil- bir “Yas” duygusu ile karşı karşıya kalırsak, yas tutmaya, yasla yüzleşmeye ve yasla yaşamaya dair bir başucu kitabı okumuş oluyoruz. 

“Benim koltuğuma oturan insanlar cesur. Kendilerine “cesur” dediğimi duyduklarında  bazılarının tüyleri diken diken oluyor ama bu doğru. Yas, en evrensel duygusal deneyimlerimizden biri olabilir ama bu, yasın çok tecrit edici, kafa karıştırıcı ve son derece acı verici olabileceği gerçeğini değiştirmez. Acınızla yüz yüze gelmek, acınızın altında ne olduğunu görmek çok şey ister.”

Gina Moffa bir psikoterapist olarak insan duygularına dair bilgi sahibi ve zaman içerisinde birçok danışanı olduğu için tecrübe edinmiş bir uzman. Fakat konu ne tamamen geçmişte kalmış ne de tam anlamıyla şu anda olan rahatsız edici bir belirsizlik duygusu “Yas” olunca hassasiyet ve denge hem Gina Moffa hem de danışanları için bambaşka boyutlarıyla yaşanıyor. Kitap boyunca verilen örneklerde bunu çok net görebiliyoruz. Yaşanan olayların ve bu olayların şiddetinin birbirinden farklı olması yas süreçlerinin her birini birbirinden benzersiz kılıyor. 

Yas canlıdır, duygu dalgalanmaları ön görülemez; hoyrattır, tahribatı tamamen önlenemez, evcilleşmemiştir ve evcilleştirilemez. Gina Moffa bu önemli ayrıntılar eşliğinde kitabın odak konularını iki ana bölüm üzerinden ele alıyor: İçsel Yas Yolculuğu ve Dış Dünyayı Yasınızla Birlikte İdare Etme.

“Yalnız değilsiniz.” Gina Moffa’nın yas süreciyle ilgili ilk ve en önemli mottosu bu. Çünkü yas hem çok zor hem de iyileşmesi, eskiye dönülmesi aceleye getirilmemesi gereken bir süreç. Etrafınızda ister binlerce kişi isterseniz de tek olun, yalnızlık duygusunu içinizden söküp atabilmeniz artık zor. Yanı sıra kayıplar/ölümler büyük bir boşluk duygusuyla  beraber bir sonraki ne zaman yaşanacak kaygısı ile hayata devam edememe noktasından ilerliyor. Bu noktada, “Nasıl yas tutacağımızı bilmeden yas tutmak” tan bahsediyor Moffa. Korku ve kaygı, iki tetikleyici çok önemli unsur yas süreçlerini daha içinden çıkılmaz bir hale getiriyor, fakat yine de hayat devam ediyor elbet, ama nasıl?

“Kayıpla gelen kafa karışıklığını ve bir şeylere tutunmaya duyulan korkunç ihtiyacı ve hatta kayıptan sonra bir şeyleri ve ilişkileri başından savıverme içgüdüsünü bilirim. Yasın kader arkadaşı olan kaygıyı bilirim; korkuyla etrafa bakınmayı, bizden alınacak bir sonraki kişi ya da şeyin ne olduğunu merak etmeyi. Yine de hayatımıza devam etmemiz gerekir; artık etrafımızda olan her şeye daha yakından bakarak, bütün bunlardan bir anlam çıkarmaya çalışarak ve hayatımıza devam ederek … bir şekilde.”

Gina Moffa hem psikoterapist olma sürecini hem de kendi kişisel yas sürecini de paylaşıyor bizimle. Son derece içten bir paylaşım bu. Anne kaybı, ne yapacağını bilememek ve birçok yanlış karar. Tüm bunları Yas Olimpiyatları’nda yarışmak için paylaşmıyorum, diyor, ki zaten Yas Olimpiyatlar’ı diye de bir şey yok!

“Ben bu kitapta dayanılmaz, ön görülemez ve yorucu bir deneyim üzerinden bir kontrol duygusu sunmayı amaçlıyorum. Bu kitabın acınızı dindireceğine söz veremem ama sadık bir arkadaş olacağına söz verebilirim.”

Hayat Tuttuğun Yasa Rağmen Devam Ediyor tüm yönleriyle çok gerçekçi ve yalnız olmadığınıza vurgu yapan bir kitap. Ayrıca yas ile birlikte kaybettiğimiz yönümüzü yine içimizden gelen hayat enerjisi ile kendimizin bulabileceğimizi işaret ediyor. Gina Moffa’nın insan yaşamına, içine düştüğü yasa ve acılarına karşı  son derece iyi analizlerle ele alarak yazdığı kitabını önemle tavsiye ederim. 

Çeviri için Seda Peker’e teşekkür ederim.  

HAYAT TUTTUĞUN YASA RAĞMEN DEVAM EDİYOR

Gina Moffa

Düşbaz Yayınları, 2024

Çeviri: Seda Peker

272 s.