Bireysel kırılma ve çelişkiler

Modern Japon edebiyatının kurucularından Natsume Sōseki, Pirinç Kuşu'nda, ülkesindeki topyekûn modernleşme sürecinde toplumda yaşanan hızlı ve keskin dönüşümün bireyin iç dünyasında yarattığı kırılma ve çelişkileri, kurgu sanatına taşıdığı psikolojik derinlikle ustaca aktarıyor.

"Taze bahar soğuğunda Mabet önünde Bir turna düşledim."

Gazetelere düzenli aralıklarla yazdığı öykü ve denemelerinde kalemini benliği ve belleği üzerinde gezdirerek, hatırlamaya ve serbest çağrışıma dayalı anlatımıyla, sesli düşünme diyebileceğimiz türden çeşitli üslup provaları yapmıştır.

Yazarın tapınak bildiği kendine ait odasının artalanında, göz göre göre ihmale kurban giden davetsiz konuğun buruk öyküsünü anlatan Pirinç Kuşu, Sōseki'nin alışılageldik halim selimliği içinde dipsiz bir kötülüğün ifade bulduğu kor gibi bir metin...

NATSUME SŌSEKİ (Natsume Kinnosuke, 1867-1916), henüz bir yaşındayken geçim sıkıntısından dolayı evlatlık verildi, ancak üvey anne babasının boşanması üzerine 1876 yılında öz ailesine iade edildi. Natsume ismini yeniden alması ise çok sonra oldu (1888). İngiliz edebiyatı dalında eğitim gördüğü Tokyo Üniversitesi'nden mezun olduktan (1893) sonra taşrada öğretmenlik yaptı ve 1896'da evlendi. 1900'de hükümet bursuyla okumak için İngiltere'ye gitti ve Londra'da kültürel çatışma yüzünden buhranlı bir iki yıl geçirdi. Döner dönmez yine Tokyo Üniversitesi'nde ders vermeye başladı. 1906'da tamama erdirdiği ilk romanı Ben Bir Kediyim'i aynı yıl Küçükbey (Botchan) izledi. 1907'de dönemin önemli gazetelerinden Asahi'nin teklifini kabul ederek yazarlığı başlı başına meslek edindi ve akademideki görevinden ayrıldı. Eserlerini önce tefrika sonra kitap halinde yayımlayarak sadece kalemiyle geçinir hale geldi. Bu süreçte, shōhin diye adlandırılan kişisel anlatılarıyla nesirde özgün bir tarz geliştirdi. 1907'de, edebiyatın ne olduğunu ortaya koymaya giriştiği, seminer notlarından oluşan Edebiyat Kuramı (Bungakuron) adlı çalışmasını yayımladı. 1910 yılında ağır bir mide kanaması geçirerek ölümden döndü. 1916'da son romanını tamamlayamadan ülser yüzünden hayata veda etti. 11 yıllık kısa fakat bereketli yazarlık yaşamı boyunca toplam 14 roman yazdı ve ağırlıkla bireyin geleneksel değerlerle uzlaşmazlığı neticesinde yaşadığı suçluluk ve yabancılaşma duygularını işledi.

Günümüzde modern Japon edebiyatının kurucuları arasında gösterilen Sōseki'nin Michikusa (1915) adlı otobiyografik romanı da yayın programımızda yer almaktadır.

PİRİNÇ KUŞU

Natsume Sōseki

Sel Yayıncılık, 2023

Çeviri: Özlem Mete

72 s.