Sanatta gerçekçiliğin ve özerkliğin yeni ufukları

Graham Harman'ın, “ilişkilerinden ve bileşenlerinden özerk nesne” kavrayışını bu sefer sanat alanına, ilk kez bir kitap boyutunda taşıdığı Sanat ve Nesneler Türkçede.

1990’larda Martin Heiddeger’in Varlık ve Zaman eserindeki “alet analizi”nin sunduğu perspektif üzerine çalışmalarıyla başlayan “ilişkilerinden ve bileşenlerinden özerk nesne” kavrayışını bu sefer sanat alanına, ilk kez bir kitap boyutunda taşırken; bir sanat eserinin ortaya çıkması için onda, bu ilişkilere indirgenemez, özerk bir yanın olması gerektiğini de iddia ediyor.

“Nesne Yönelimli Ontoloji (NYO diye kısaltılır), biçimciliğin aşikâr enkazındaki hazineleri kurtarmak için iyi bir konumdadır, çünkü kurtarmak zorundadır. Nesnelerin çeşitli ilişkilerinden özerk varoluşuna adanmış bir felsefe olarak NYO, münferit nesneye dair temel biçimci ilkeyi onaylarken, iki özgür türdeki varlığın –insan özne ve insan olmayan nesnenin– birbirine bulaşmasına asla izin vermemek gerektiğine dair daha ileri varsayımı açıkça reddeder. ...Elinizdeki kitabın... hem Kantçılık sonrası felsefeye hem de biçimcilik sonrası sanata bir meydan okuma olması istenmiştir.”

Postmodernizmin bir eleştirisini de içeren bu kitapta Harman, biçimciliği yeniden yaşama getirirken, sanat ontolojisi alanında yeni bir gerçekçiliği, seyirci ve eserin kaynaşmasıyla oluşan yepyeni bir nesneyi takdim ederek yürürlüğe koyuyor ve buna “tuhaf biçimcilik” diyor.

Sanat ve Nesneler, sanatta gerçekçiliğin ve özerkliğin yeni ufuklarını keşfetmek isteyen okur için iştah açıcı bir çalışma.

Graham Harman 1968’de Iowa City’de doğdu. St. John’s College’da lisans eğitimini tamamlayan yazar, Penn State Üniversitesi’nde yüksek lisans, DePaul Üniversitesi’nde doktora yaptı. 2000-2016 yılları arasında Kahire’deki Amerikan Üniversitesi’nin Felsefe Bölümü’nde öğretim üyesi olarak çalıştı. 2016’dan bu yana Los Angeles’teki SCI-Arc’ta ordinaryüs felsefe profesörü ve beşeri bilimler koordinatörü olarak görev yapmaktadır.

“Spekülatif Gerçekçilik” akımının öncülerinden kabul edilen Harman, “Nesne Yönelimli Ontoloji” felsefesini geliştirmiş ve hem felsefe alanından hem de bilim ve sanat alanlarından onlarca araştırmacı, yazar ve sanatçıya esin kaynağı olmuştur. ArtReview dergisi tarafından 2015 yılında en etkili 100 kişiden, 2018 yılında ise en etkili 50 felsefeciden biri seçilmiştir.

SANAT VE NESNELER

Graham Harman

Ayrıntı Yayınları, 2022

Çeviri: Oğuz Karayemiş

272 s.