"Küçük kuşumuz her zaman evine uçar"

Macar edebiyatının büyük ustalarından Kosztolányi, doğduğu şehir Szabadka’dan türettiği hayali taşra şehri Sárszeg’de dünyanın ilk günlerinden beri insanları perişan etmiş bir açmazın peşine düşüyor.

Tarlakuşu evde kalmış kızlarını bir haftalığına değişiklik olsun diye köye gönderen bir anne babanın hayatının sessiz altüst oluşunun hikâyesidir. Artık yaşlanmış çift başbaşa kalınca uzun zamandır –sebepsiz yere– geri kaldıkları şehir hayatına karışır. Restorana giderler, tiyatro izlerler. Baba eski dostlarıyla içer, sarhoş olur. Evde kalmış kızlarının yokluğu varlığında konuşamadıkları şeylerin yüzeye vuruşunu tetikler. Çok sevdikleri kızlarına dair telaffuz edemedikleri, birbirlerine itiraf edemedikleri bir kusur onları yer bitirir. Macar edebiyatının büyük ustalarından Kosztolányi, doğduğu şehir Szabadka’dan türettiği hayali taşra şehri Sárszeg’de dünyanın ilk günlerinden beri insanları perişan etmiş bir açmazın peşine düşüyor.

Kimseyi beklediği yoktu. Âşık da değildi, dünyevi âşık değildi o; birine ulaşan, bir yaşamı kucaklayan, etten, bedenden sıyrılıp kendininmiş gibi derinden hisseden ilahi âşıktı. En büyük mutluluklar bu en büyük acılardan doğar; öyle ki, bir gün bizi de anlayacaklar ve bütün o yabancı insanlar da bizim sözlerimizi, bizim yaşamlarımızı kendilerininmiş gibi kabul edecekler.

“Tarlakuşu’nun çirkinliği, yumuşak şişkinliği, donukluğu, agresif iyiliği: biziz. Bu kadar katı, bu kadar öngörülebilir, bu kadar kişiliksiz, bu kadar Macar olan bizim hayatlarımızdır. Tarlakuşu ebedidir. Kurtuluş yoktur. Küçük kuşumuz her zaman evine uçar.” Péter Esterházy

Dezső Kosztolányi (29 Mart 1885 - 3 Kasım 1936) Macar yazar, gazeteci, çevirmen ve aynı zamanda Esperanto dilini konuşan biriydi. Şiirden denemeye ve tiyatro oyunlarına kadar tüm edebi türlerde yazmıştır. Kendi tarzını oluştururken Fransız sembolizmini, izlenimciliğini, dışavurumculuğunu ve psikolojik gerçekçiliğini kullandı. Macar edebiyatında fütürizmin babası olarak kabul edilir.

TARLAKUŞU

Dezsö Kosztolanyi

Telemak Kitap, 2025

Çeviri: Erdal Şalikoğlu

212 s.