Belki de orası, yaşayanlar ile ölülerin birlikte var olabildikleri tek yerdir

Şimdiye kadar, roman, öykü, deneme türünde pek çok kitabı yayımlanan Javier Marías’ın Zamanın Karanlık Yüzü isimli romanı Türkçede.

“Yaşamı, düşgücünün ürettiği ya da öyküleyip kaleme aldığı ve yayımladığı şeyler sayesinde zenginleşen ya da o yüzden lanetlenen ya da sadece değişen yazarların ben ne ilkiyim ne de sonuncusu olacağım.”

Tüm Ruhlar romanında gerçek olan yalnızca iki şey vardı: Romanın geçtiği şehir, Oxford ve kitabın yazarı, küçük Redonda adasındaki krallığın tahtsız kralı.

Ancak Tüm Ruhlar romanının okurları kurguyu gerçekle karıştırmakta ısrar edince kitabın yazarı buna dayanamayıp gerçeği kurguya dönüştürmeye karar verir. Böylece Zamanın Karanlık Yüzü'nde, belki de istemdışı bir geçmişe gitme arzusunun etkisiyle adını –Xavier– tersten, sağdan sola yazan solak bir çocuğu; ölmüş bir ağabeyi; Birinci Dünya Savaşı’ndan sağ çıkıp México’da serseri kurşuna hedef olmuş bir yazarı; ölümün hep teğet geçtiği, tek gözü kör bir savaş pilotunu ve nicelerini, “Henüz geçmemiş, yitip gitmemiş ve belki de o nedenle henüz zaman bile sayılmayan zamanın” karanlık yüzüne aktarılmış halde buluyoruz. Belki de orası, yaşayanlar ile ölülerin birlikte var olabildikleri tek yerdir.

Javier Marías (Madrid, 1951). Çocukluğunun bir kısmı, babasının çeşitli okullarda ders verdiği ABD’de geçti. Madrid’deki “Colegio Estudio”dan mezun oldu. Marías yazmaya erken yaşlarında başladı. “Mientras ellas duermen”deki hikâyelerden biri olan “La vida y la muerte de Marcelino Iturriaga”yı yazdığında 14; ilk romanı “Los dominios del lobo”yu yazdığında ise 17 yaşındaydı. Madrid Complutense Üniversitesi’ne girince, İngilizceden İspanyolcaya çeviri yapmaya başladı. Updike, Hardy, Conrad, Nabokov, Faulkner, Kipling, James, Stevenson, Browne ve Shakespeare İspanyolcaya çevirdiği yazarlar arasındadır.

1979 yılında Sterne’ün eseri “Tristram Shandy”den yaptığı çevirisiyle “Premio de traducción Fray Luis de León”a layık görüldü. 1983-1985 yıllar arasında Oxford Üniversitesi’nde İspanyol Edebiyatı ile Çeviri Kuramları dersleri verdi. Marías 1986’da “El hombre sentimental”ı, 1988’de de konusu Oxford Üniversitesi’nde geçen “Todas las almas”ı, 1992’de “Corazón tan blanco”yu (Beyaz Kalp, YKY, 2016) yayımladı. 1994’te çıkan romanı “Mañana en la batalla piensa en mí” (Yarın Savaşta Beni Düşün, YKY, 2016), Venezuela “Premio Rómulo Gallegos”a layık görüldü. Marias’ın 1986’dan itibaren yazdığı romanların kahramanların hepsi çevirmenlerdir. Bunda bizzat çevirmen olarak yaşadıklarından esinlenmiştir. 2002’de Marías üçlemesinin ilk kitabı olan “Tu rostro mañana 1. Fiebre y lanza”yı (Yarınki Yüzün, Cilt 1: Ateş ve Mızrak, Metis Yay., 2011), 2004’te ikinci cildi “Tu rostro mañana 2. Baile y Sueño”yu (Yarınki Yüzün, Cilt 2: Dans ve Rüya, Metis Yay., 2011), 2007’de son cildi “Tu rostro mañana 3. Veneno y sombra y adiós”u (Yarınki Yüzün, Cilt 3: Zehir, Gölge, Veda, Metis Yay., 2012) yayımladı. “Los enamoramientos” 2011’de (Karasevdalılar, YKY, 2015), “Así empieza lo malo” ise 2014’te (Acı Bir Başlangıç Bu, YKY, 2018) yayımlandı. “Berta Isla” ise 2017’de (YKY, 2019) okurlarıyla buluştu.

Şimdiye kadar, roman, öykü, deneme türünde pek çok kitabı yayımlanan Marías’ın eserleri elliye yakın dile çevrilmiştir.

Marías, “Reino de Redonda” adlı küçük çaplı bir yayınevi işletmektedir. Haftalık olarak “El País” gazetesine yazılar yazmaktadır. 2006’da “Real Academia Española” üyeliğine seçildi. 2013’te prestijli bir ödül olan “Prix Formentor”a layık görüldü.

ZAMANIN KARANLIK YÜZÜ

Javier Marias

Yapı Kredi Yayınları, 2021

Çeviri: Neyyire Gül Işık

272 s.